5 Mayıs 2019 Pazar

Ermeniler Arasında Katolik Propagandası / Catholic Missionary among the Armenians


Ermeni Milleti arasına tefrika sokmak isteyen Frenkler hakkında Ermeni Patriğinin Osmanlı Hükumetinden tedbir alması konusunda isteği (BOA, A.DVN / h.1117, m.1705)

Bu konuda yayınladığımız belgemizden birkaç sene öncesinde de dönemin sadrazamı Amcazâde Hüseyin Paşa, sadece Müslümanlar arasındaki bid‘at ve hurafelerle değil, ülke içerisindeki gayrimüslimler ve Ermeniler arasında olan hurafe ve ihtilaflarla da mücadele etmiştir. Bu amaçla, İstanbul Kaymakamına 1701 Temmuz sonlarında yollanan bir hüküm ile İstanbul’da Galata’daki iki yerde ve Validehanı’nda bazı müfsidlerin Ermeni kitaplarını değiştirerek ve yeni ilaveler yaparak bastıkları ve bunları Ermenilere zorla kabul ettirmeye çalıştıklarından bu kişilerin derhal yakalanıp hiçbir şekilde bunlara müsamaha gösterilmemesi ve hapsolunması istenmiştir[1].    

     
1701 Ağustos başlarında da İstanbul Kaymakamına yollanan diğer bir hüküm ile İstanbul’daki Sulumanastır’da Ermeni rahiplerinden Haçador isimli rahip, Ermenileri Katolikleştirmek istediğinden kürek cezası ile Tersane-i Âmire zindanına gönderilmiştir. Hükümde, daha önce de beyan edildiği ifade edilerek Ermeniler arasında fesad çıkarmak için kitaplarda değişiklik yapanların yakından takip edilmesi istenmiştir. Yine aynı hükümde Avrupa’dan getirilen bu kitapları, gerek Valide ve Vezîrhanlarında, gerekse başka yerlerde basarak Ermeniler arasına sokanların yakınen takip edilip ellerindeki malzemelerinin alınması ve iş yerlerinin kapatılarak derhal isimlerinin dîvâna bildirilmesi istenmiştir. Aynı yıl içerisine Ermeni Patrik Sahak da Ermenilerin ayinine fesad karıştırarak Ermeni milleti içerisine tefrika sokmaya çalıştığından dolayı Tersane-i Âmirede hapsolunmuştur. Ermeni milleti arasına tefrika sokmak için, patriklere yardımcı olan Avrupalı Katolikler ülke dışına sürülmüş ve  Erzurum’da bulunan misyoner okulları da kapatılmıştır. Yani Amcazâde Hüseyin Paşa döneminde, Osmanlı Devleti sınırları içerisinde bulunan Ermenilerin, Avrupalı misyonerler tarafından Katolikleştirilmesinin ve inanç sistemlerinin bozulmasının önüne geçilmeye çalışılmıştır[2].


[1] Dîvân-ı Hümâyun Mühimme Kayıtlarından Naklen, Ahmet Refik, Hicri Onikinci Asırda İstanbul Hayatı 1100-1200, Devlet Matbaası, İstanbul, 1930, s. 32.
[2] Sami Aziz Şevki, Mir’atı Tarihi Osmani, Mekteb-i Sanayi Matbaası, İstanbul, 1876, s. 336; Dîvân-ı Hümâyun Mühimme Kayıtlarından Naklen, Ahmet Refik, Hicri Onikinci Asırda İstanbul Hayatı 1100-1200, Devlet Matbaası, İstanbul, 1930, s. 32, 33.

zaman:
Etiketler: , , ,