6 Mayıs 2019 Pazartesi

Karlofça Antlaşmasının Yapıldığı Kasaba / Karlowitz Treaty in the Belgrad


Karlofça Antlaşması için delegelerin 24–25 Ekim 1698’de Karlofça’ya gelmelerine rağmen ikili görüşmeler 13 Kasım 1698 Cumartesi günü başlayabildi. Görüşmeler 26 Ocak 1699’a kadar sürdü. Bu 74 günlük zaman zarfında 36 celse yapıldı. Uzun müzakereler sonucunda görüşmelerin 75. günü temsilciler müzakere çadırına (Resim-VI) hep birlikte girerek Karlofça Anlaşması maddelerini merasim ile imzaladılar[1] Merasim bittikten sonra Karlofça’dan hareket eden haberciler, Viyana, Varşova, Venedik ve Belgrad’a barış haberini götürdüler. Bundan sonra ise yapılacak iş, müzakerelerde belirlenen sınırların yeniden  tespitine ve taşların konmasına geldi. Karlofça Anlaşması, her nekadar Kutsal İttifak Devletleriyle aynı yer ve zamanda yapılmış genel bir konferans gibi olsa da, her devlet kendine ait meseleleri yalnız başlarına, Osmanlı Devletiyle anlaşmaya vardığından ayrı ayrı görüşmelerin neticesinde imzalanmış oldu.

Amcazâde Hüseyin Paşa anlaşmayı başından itibaren büyük bir dikkatle takip etti. Devlet için ağır bir mesuliyet taşıyan böyle bir barışın şartlarını hazırlarken, bütün devlet ricaline danışarak müşavere yaptı. Özellikle saltanat ve hanlık makamını ilgilendiren konularda, Erdel ve Lehistan’ın vergilerinin kaldırılması ve Kırım akınlarının durdurulması meselelerinde son sözü sahiplerine bıraktı. Osmanlılara karşı kurulan ittifakın, daha da genişlemesini engellemek için mevcut düzende kalınmasını istemiş ve Edirne mukavelenâmesini ittifak üyelerine imzalatmıştır. Bu durumda, Osmanlı temsilcileri bazı kaleleri yıktırmış, bazı toprakları ele geçirmiş veya tahliye ettirmiştir. Amcazâde bu yetkiyi görüşmecilere vererek Osmanlı’nın menfaatlerini en üst düzeyde korumasını bilmiştir[2].
1 Nisan 1683 Perşembe günü Osmanlı ordusunun, Edirne’den II. Viyana seferine hareketinden anlaşma gününe kadar, Osmanlı-Avusturya savaşları 15 sene sürdü. Lehistan’la olan savaş da Kral Sobleskinin Viyana muhasarası esnâsında, Avusturya ordusuna katılma tarihi olan 7 Eylül 1683 Salı gününden itibaren tam 15 sene sürdü. Venedik’in Osmanlıya harp ilân etmesi ise, 15 Temmuz 1684 Cumartesi gününden anlaşmanın imzalanması tarihine kadar 14 sene sürdü. Rusya ise Osmanlı hâkimiyetindeki Kırım Hanlığını istilâ için, 30 Mayıs 1689 Pazartesi günü giriştiği Prekop muharebesiyle başladığına göre tam 9 sene harp sürmüş fakat bir anlaşma yapılmamış sadece iki senelik geçici bir barış yapılmıştır. Daha sonra Rusya ile Karlofça Anlaşmasının devamı olan 1700 İstanbul Anlaşması yapılmıştır[3].









[1] BOA, A. {DVN, 253/72; Mecmua-i Muahedât, C. III, Ceride-i Askeriye Matbaası, İstanbul, 1297, s. 92, 106; M. Leon Galibert, Histoire De La Republıque De Venise, Paris, 1855, s. 433; Anonim, a.g.e., s. 134; Köprülü, a.g.m., s. 648; Kenneth M. Setton, Venice, Autria, and the Turks in the Seventeenth Centry, The American Philosophhıcal Socıety, Philadelphia, 1991, s. 405.    
[2] İsmet Parmaksızoğlu, “Karlofçaİ.A., C. VI, MEBY, İstanbul, 1993, s. 349; Abdülkadir Özcan, “Karlofça”, DİA, C. XXIV, DVY, İstanbul, 2001, s. 507; http://www.blacklu.8m.com/bkarlofca .htm#_ftnref23
[3] Danişmend, a.g.e., s. 484; Ahmet Rasim, Osmanlı Tarihi, C. II, Şems Matbaası, İstanbul, 1328, s. 777; Reşad Ekrem Koçu, Osmanlı Muahadeleri ve Kapitülasyonlar, Türkiye Matbaası, İstanbul, 1934, s. 79, 90; Nihad Erim, Devletlerarası Hukuk ve Siyasî Tarih Metinleri, TTKY, Ankara, 1953, s. 27.